گیومه: سفر اینبار دکتر ظریف _وزیر امور خارجه کشورمان_ به آمریکا در شرایط خاصی رخ داد. حالا دو سال از اجرای برجام گذشته است و این چندان عجیب نیست که وزیر خارجه با هیأتی بلندپایه به آمریکا سفر کند. مقامات دو کشور، در دو سه سال اخیر، بارها در آمریکا و در دیگر کشورها با هم نشستهاند و گویا دیگر مثل سالهای نهچندان دور، کوچکترین برخورد دو مقام دو کشور، عجیب و غیرمترقبه نیست. با اینحال، سفر اخیر اگرچه در چارچوبی کاملا روشن و با هدفی از پیش تعیین شده – شرکت در مجمع عالیرتبۀ سیاسی سازمان ملل متحد – انجام شده بود، اما برای رسانهها و ناظران بینالمللی، ابهامبرانگیزتر از همیشه به نظر میرسید. هرچند در ایران، انتخابات ریاستجمهوری با پیروزی حسن روحانی به انجام رسیده است و اوضاع و احوال داخل ایران – دستکم در زمینۀ فرمان سیاست خارجی دولت- از وقوع رخداد غیرمنتظرهای خبر نمیدهد؛ در آمریکا بسیاری چیزها تغییر کرده است. دونالد ترامپ بر سر کار آمده است و رفتارهای او بیش از آنکه گردش به جناح راست محافظهکاران باشد، از هیجانزدگی و سردرگمی در دستگاه حکومت آمریکا خبر میدهد. سردرگمی که همه را بیش از پیش به بهت و حیرت از آنچه ترامپ در سر دارد و آنچه خواهد کرد فرو برده است. وقتی وزیر امور خارجۀ آلمان میگوید «روابط آمریکا و اروپا هرگز تا این حد، ابهامآلود نبوده است»؛ ابهام در آیندۀ مناسبات ایران و آمریکا حتی برای دکتر ظریفی که آمریکا را خوب میشناسد و آمریکاییها نیز او را خوب میشناسند؛ چیز چندان عجیبی نیست. هرچه باشد حالا «رکس تیلرسون» جای جان کری را گرفته است. کسی که ظریف اذعان میکند که هرگز او را از نزدیک ندیده و در سالهای حضورش در نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد، با او گفتوگویی نداشته است.
در چنین شرایطی، ظریف بار دیگر به شورای روابط خارجی آمریکا رفته است و با «ریچارد هاس» رئیس این شورا و اعضای آن – در جمع خبرنگاران- به گفتوگو نشسته است. مهمترین پرسشی که وجود دارد؛ ابهام در آیندۀ روابط ایران و آمریکا است. میدانیم که روابط ایران و آمریکا، به سادگی هر روابط دوجانبۀ دیگری نیست. در میانۀ روابط ایران و آمریکا، کثیری از مسائل و مناقشات جهانی وجود دارد که سخن گفتن از آیندۀ روابط، اساسا وابسته به وجود همین مسائل فراگیر جهانی است. برای وزیر خارجۀ یک کشور خاورمیانهای، این اصلا عجیب نیست که در یک سفر دیپلماتیک، دربارۀ مسائل خاورمیانه، بحران سوریه، تنش همسایگان و انبوه مسائلی از این دست، مورد پرسش قرار بگیرد. اما وقتی از وزیر خارجۀ ایران، دربارۀ تنش ایران و عربستان، آتشبس در سوریه، روابط با ترکیه، برجام و … در آمریکا پرسیده میشود. گویا وضع متفاوت است. ظریف به درستی میداند که ارائۀ هر پاسخی به این پرسشهای ظاهرا فراگیر و جهانی، رابطۀ ایران و آمریکا را آنهم در عصری که همه چیز زیر سایۀ ابهام و تردید فرو رفته است؛ تحت تأثیر قرار خواهد داد. از همین روست که بیش از آنکه به موضعگیریهای مرسوم دیپلماتیک، بسنده کند؛ تلاش میکند «منطق سیاست خارجی ایران» را بار دیگر برای طرف آمریکایی بازگو کند. ظریف در این نشست، تماما در تلاش است تا از وجود تناسب و توازن در رفتار سیاسی ایران بگوید و همین پرسش را پیش روی آمریکای عصر ترامپ، قرار دهد. این گفتوگویی دربارۀ ایران و آمریکا در عصری است که همه چیز ممکن است تناسبش را از دست داده و فرو بریزد!
گفتوگوی ظریف با ریچارد هاس در شورای روابط خارجی آمریکا - ۲۷تیر۹۶
۱۱۵۸
(۶) (۰)
دیدگاه بگذارید
شما اولین پیام را بگذارید